Adoremus

Marzec

Modlitwa i pokuta

Pobierz: DOC ♦ PDF

„Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi”.
Ześlij, o Panie, swego Ducha, na nas wszystkich.
Niech On uczy nas modlitwy i kruszy nasze twarde serca,
abyśmy zeszli z drogi grzechu
i wiernie szli za Chrystusem.

Patron dnia nowenny - Św. Jacek

Św. Jacek Odrowąż, człowiek głębokiej modlitwy i pokuty, kanonizowany przez papieża Klemensa VIII w 1594 roku, przez całe wieki był najbardziej znanym i otoczonym kultem świętym Polakiem, któremu oddawano cześć od odległej Ameryki Łacińskiej aż po Japonię. Jacek urodził się w Kamieniu Śląskim ok. 1183 roku w słynnej rodzinie Odrowążów. Jego krewnymi byli m.in. bp krakowski Iwo Odrowąż i jego następca Prandota, a także bł. Czesław i bł. Bronisława. Miał kształcić się w krakowskiej szkole katedralnej pod kierunkiem bł. Wincentego Kadłubka, a następnie także za granicą, zapewne w Paryżu i we Włoszech. Wkrótce po otrzymaniu święceń kapłańskich został kanonikiem kapituły katedralnej na Wawelu. Towarzyszył swemu stryjowi bp. Iwonowi podczas wyprawy do Rzymu, gdzie poznał św. Dominika i przyjął habit zakonny. Z polecenia przełożonych, jako pierwszy polski dominikanin podjął wielką akcję misyjną, zakładając szereg klasztorów, m.in. w Krakowie, Gdańsku, Chełmnie, Elblągu i Toruniu. Odbywał wiele niebezpiecznych podróży misyjnych do Prusów i do Kijowa. Jacek zasłynął nadto z niezwykłej wrażliwości i troski o ubogich, którym wielkodusznie spieszył z pomocą, świadcząc dzieła miłosierdzia, czego echem do dziś pozostaje pobożne wezwanie: „Św. Jacku z pierogami, módl się za nami”! Święty pozostawił po sobie niezwykłe świadectwo życia pełnego modlitwy i umartwienia. Długie godziny spędzał na medytacji, pościł o chlebie i wodzie we wszystkie piątki, wigilie świąt Matki Bożej i apostołów, biczował się rzemienną dyscypliną do krwi. Był wielkim czcicielem Najświętszego Sakramentu i Matki Bożej, której figurę miał na jej wezwanie uratować z płonącego kościoła w Kijowie. Przeszedł do wieczności w uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 15 sierpnia 1257 roku.

Kontekst historyczny okresu zaborów

Schyłek XVIII i pierwsze dekady XIX w. były naznaczone wielkim kryzysem duchowym i moralnym elity polskiego narodu wyrażającym się w uległości wobec prądów oświecenia, antyklerykalizmu, libertynizmu i masonerii. Klęska insurekcji kościuszkowskiej, upadek Napoleona i krach nadziei z nim związanych oraz klęska powstania listopadowego skłoniły niektórych Polaków z Wielkiej Emigracji do refleksji nad sytuacją narodu i poszukiwania Bożych dróg jego religijnego oraz moralnego odnowienia. Na szczególną uwagę zasługuje postać Bohdana Jańskiego (1807-1840), zaprzyjaźnionego z Adamem Mickiewiczem. Po głębokim nawróceniu w Paryżu na przełomie 1834/1835 r. B. Jański stał się „pierwszym jawnym pokutnikiem i apostołem emigracji polskiej we Francji” i w 1835 r. utworzył Bractwo Służby Narodowej dla odnowienia wiary chrześcijańskiej i pogłębienia ducha Ewangelii wśród Polaków, z którego w 1842 r. wyrosło w Rzymie Zgromadzenie Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa (Zmartwychwstańcy). Szerzył on myśl, że drogą do niepodległości jest „odrodzenie religijne i moralne narodu” przeniknięte modlitwą i pokutą. Hasłem dla Zmartwychwstańców stało się zawołanie B. Jańskiego „służcie Bogu Polacy, a Bóg zbawi Polskę”. Takie odczytanie znaków czasu szybko upowszechniło się na emigracji i w kraju, bowiem od połowy XIX w. w polskim Kościele rozwijał się duch modlitwy w intencji Ojczyzny. Fenomenem stały się w latach 1860-1861 bardzo liczne Msze św. za Ojczyznę odprawiane na ziemiach polskich pod zaborem rosyjskim i pruskim połączone z kazaniami patriotycznymi, suplikacjami i śpiewem hymnu „Boże coś Polskę”. W samej tylko Warszawie w okresie dwóch miesięcy (15 sierpnia-15 października 1861 r.) odprawiono 200 takich Mszy św. W 1838 r. w Tarnopolu zapoczątkowane zostało nabożeństwo majowe ku czci Matki Bożej, które w ciągu zaledwie kilkunastu lat powszechnie przyjęło się w polskim społeczeństwie. Podobnie stało się z nabożeństwem październikowym. Ducha modlitwy różańcowej w intencji wolności Kościoła i Ojczyzny wzmocniły w 1877 r. objawienia Matki Bożej w warmińskim Gierzwałdzie, do którego od tej pory niezwykle tłumnie pielgrzymowali Polacy ze wszystkich zaborów. Potężna modlitwa płynęła z serc setek tysięcy pielgrzymów zdążających na Jasną Górę i do Kalwarii Zebrzydowskiej oraz innych sanktuariów. Szczególnie sanktuaria maryjne integrowały duchowo naród polski w zmaganiach o odrodzenie moralne i nieustannie przypominały najpiękniejsze karty z dziejów Rzeczypospolitej. W Galicji dzięki charyzmatowi św. Rafała Kalinowskiego (1835-1907) nastąpiło odnowienie karmelitańskich wspólnot zakonnych, duchowego zaplecza polskiego Kościoła. Bez wielkiej modlitwy i pokuty Polaków ze wszystkich stanów i grup społecznych nie byłoby wolnej Polski. Upowszechniły się w XIX w . na ziemiach polskich nabożeństwa: Czterdziestogodzinne, Drogi Krzyżowej, Gorzkich Żali, a także praktyka częstszej spowiedzi i Komunii św. Wobec potężnego nacisku germanizacyjnego i rusyfikacyjnego udało się Polakom obronić używanie języka polskiego w Kościele (w nabożeństwach, modlitwach, kazaniach i pieśniach) co miało ogromne znaczenie dla podtrzymania ducha narodowego.

Myśli do homilii

1. Słowo na temat czytań mszalnych.

2. W czasie Wielkiego Postu, wsłuchując się w słowo Boże, przeżywamy drugi dzień „Jubileuszowej Nowenny”. Dziękując Bogu za dar odzyskania niepodległości w roku 2018, a także za błogosławieństwo dla naszej Ojczyzny we wszystkich epokach dziejów, modlimy się o potrzebne łaski dla naszego pokolenia. Chcemy przepraszać za nasze grzechy, podejmować pokutę i zwrócić nasze serca ku Bogu.

3. Czytania okresu wielkopostnego często mówią o grzechu człowieka i o miłosierdziu Boga. Autor Księgi Kronik pisze: „Wszyscy naczelnicy Judy, kapłani i lud mnożyli nieprawości, naśladując wszelkie obrzydliwości narodów pogańskich i bezczeszcząc świątynię, którą Pan poświęcił w Jerozolimie”. Konsekwencje były bardzo bolesne. Świątynia została zniszczona, a Izraelicie zesłani na wygnanie, gdzie stali się niewolnikami Babilończyków.
Grzech jest zawsze indywidualny, ale jeśli grzechy popełniają wszyscy, zło się coraz bardziej rozszerza i jego konsekwencje dosięgają każdego. Tak było wiele razy w historii świata, a także w dziejach naszego narodu. Często słyszymy o tzw. wadach narodowych, o skłonnościach do zła, którym ulega wielu naszych braci i sióstr.

4. Bóg wzbudził w naszej historii wielu mistrzów życia duchowego, którzy podejmowali zdecydowaną walkę ze złem i surowo piętnowali wady, które niszczyły rodziny i naród. Podejmowali również pokutę i wzywali do niej innych. Wspominamy św. Jacka Odrowąża, patrona tego dnia nowenny, a także wszystkich, którzy troszczyli się o odnowę moralną narodu w okresie zaborów (zobacz punkty: „Patron dnia nowenny” oraz „Kontekst historyczny”).

5. W drugim dniu „Jubileuszowej Nowenny” chcemy przepraszać Boga za grzechy i podejmować pokutę. Czynimy to indywidualnie, gdyż każdy wynagradza Bogu za swoje upadki. Potrzebna jest dobra spowiedź, poprzedzona solidnym rachunkiem sumienia oraz szczerym żalem za grzechy. Po niej konieczny jest wysiłek nawrócenia, a także wynagrodzenie za zło, jakiego się dopuściliśmy „myślą, mową, uczynkiem i zaniedbaniem”.
Naprawiając krzywdy wyrządzone ludziom, staramy się również wynagrodzić Bogu za obrażanie Go naszymi grzechami. W tych działaniach pokutnych powinniśmy się częściej jednoczyć. Czynimy to również dziś, przeżywając dzień pokutny w ramach „Jubileuszowej Nowenny”. Naszym wspólnym aktem wynagrodzenia Bogu będzie modlitwa powszechna, którą za chwilę przeżyjemy. Bierzmy również gorliwy udział w Drogach Krzyżowych i Gorzkich Żalach, rozważając mękę Zbawiciela. W Jego ranach jest nasze zdrowie. W Wielki Piątek będziemy adorować krzyż całując stopy Ukrzyżowanego. Niech to będzie prawdziwy akt miłości, w którym wyrazi się nasz żal za grzechy i mocne postanowienie poprawy.

6. Do autentycznego wysiłku nawrócenia mobilizuje nas również myśl o bliskiej już beatyfikacji Służebnicy Bożej Hanny Chrzanowskiej. Przeżyła dwie wojny światowe i czas represji komunistycznych. W takich warunkach dojrzewała w wierze i nie ustawała w gorliwej służbie chorym oraz w formacji pielęgniarek, które o tych chorych się troszczą. Wsłuchajmy się w kilka jej uwag, które są wprawdzie skierowane do pielęgniarek, ale odnoszą się również do wszystkich, którzy spotykają się z chorymi. Są to słowa zaczerpnięte z opracowanej przez nią Etyki pielęgniarstwa domowego z rozdziału „Przyjaźń z chorymi”.
„Nie możemy się poddawać nastrojom, humorom. Zmienność usposobienia pielęgniarki podkopuje zaufanie chorych do swojego «przyjaciela». Oczywiście pielęgniarka to nie robot ze sprężynką naciśniętą na sztuczny uśmiech. Musi mieć, jak każdy, troski i pochłaniające ją osobiste zagadnienia. Lecz musimy się starać o równość usposobienia, o okazywanie zawsze tej samej troskliwości. Nie można zostawić po sobie wrażenia: «dziś było gorzej. Myślała o czymś innym, zapomniała, zmieniła się». Praca pielęgniarki wymaga tyle wysiłków! Zdobądźmy się jeszcze na jeden, pozostawiając nasze troski na zewnątrz, za progiem domu chorego!
Poznawanie stopniowe, nigdy się nie kończące, prowadzi do coraz większego rozumienia chorego człowieka i wzmacnia, pogłębia naszą dla niego życzliwość. Chorzy mówią o nas: «to mój prawdziwy przyjaciel». To śliczne określenie nie jest zupełnie ścisłe. Przyjaźń przecież polega na równości obu stron, na wzajemnym otwieraniu się jednego przed drugim. Tu inaczej. My nie mówimy o sobie prawie nic. Chorzy nie znają szczegółów naszego życia, nie wiedzą, co nas boli i nęka. Nie wiedzą nawet, co nas raduje, bo trudno na ogół opowiadać przykutym do łóżka o pięknej wycieczce czy zachwycającym widowisku. Oni też nas poznają, ale tylko, a raczej głównie na podstawie tego, jak się do nich odnosimy”.

7. Eucharystia, która przeżywamy, kryje w sobie tajemnicę śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Jest prawdziwą ofiarą odkupienia i zadośćuczynienia za grzechy człowieka. Kapłan wzywając zgromadzonych do modlitwy po złożeniu darów na ołtarzu, mówi: „Módlcie się, aby moją i waszą ofiarę, przyjął Bóg, Ojciec wszechmogący”. To ofiara za złożona za każdego z nas, za każdą rodzinę i każdy naród, za każdego człowieka. Ona ratuje świat. Ona ratuje nas wszystkich. Chrystus jest jedynym Zbawicielem świata. W Nim jest nasza nadzieja.

Modlitwa powszechna

Miłosiernego Boga, który przez tak liczne wieki otaczał opieką naszą Ojczyznę, prośmy o błogosławieństwo dla nas i całego świata.

1. Prośmy o łaskę nawrócenia i pokuty dla kapłanów i osób konsekrowanych, aby pokonując własne słabości, wiernie spełniali misję, jaką im Bóg powierzył.